Het geheim van het Keramisch Museum Goedewaagen

Het Keramisch Museum Goedewaagen doet sinds haar stichting in 1989 wetenschappelijk onderzoek naar gedecoreerd Nederlands aardewerk van na 1873. Buiten een schatkamer aan sieraardewerk, gebruiksgoed, tegels en tegeltableaus uit Art Nouveau en Art Deco presenteert het museum regelmatig baanbrekende exposities over zijn onderzoek.

Het museum bouwt met zijn thesaurus de grootste databank ter wereld op van digitaal bronmateriaal over Nederlands aardewerk. Ten behoeve van verzamelaars over de hele wereld worden permanent determinaties verricht en waar mogelijk vervalsingen gesignaleerd en op een internationale site gezet. Met diverse fabriekswerkgroepen wordt de productie van modellen en decors van Nederlandse bedrijven van weleer gereconstrueerd. Ook kennis over klei-, glazuur- en stookrecepten wordt systematisch verzameld.

Ten behoeve van het onderwijs wordt een samenhangend lesprogramma over het gebruik van aardewerk in de alledaagse leefstijl-cultuur van de 20e eeuw verzorgd. Met rondleidingen, workshops en symposia wordt aandacht gevraagd voor het Nationaal Erfgoed dat het museumonderzoek vertegenwoordigt.

Entree van de Stichting Keramisch Museum Goedewaagen en de aardewerkfabriek Royal Goedewaagen-Gouda BV.
Entree van de Stichting Keramisch Museum Goedewaagen en de aardewerkfabriek Royal Goedewaagen-Gouda BV.
Entree van de Stichting Keramisch Museum Goedewaagen en de aardewerkfabriek Royal Goedewaagen-Gouda BV.
Zijaangezicht op museum en fabriek.

In 2012 – 400 jaar Gouda en 50 jaar Drenthe

Het credo van een museum in de praktijk | download dit artikel »

In 2012 stond het Keramisch Museum Goedewaagen met de tentoonstelling Gouds Groen, een symposium over de vroeg 20e eeuwse vrije pottenbakkerskunst en een Raku-workshop uitgebreid stil bij de stichting op 14 mei 1612 van de Goudse pottenbakkerij die aan het begin staat van de geschiedenis van het Goedewaagen-concern.

Goedewaagen’s stand met aardewerk en pijpen op Nationale keramiektentoonstelling in Societeit van Gouda, 1911.
Goedewaagen’s stand met aardewerk en pijpen op Nationale keramiektentoonstelling in Societeit van Gouda, 1911.

Dit jaar viert ons museum dat Goedewaagen in 1963 aan de Glaslaan in Nieuw Buinen een fabriekshal aankocht om vanaf 8 oktober 1963 de in Gouda al succesvolle serviezenlijn op veel grotere, industriële schaal te gaan voortzetten. Ook de van de gefailleerde Goudse Plateelbakkerij Zuid-Holland overgenomen productie van de KLM-huisjes werd al snel naar Drenthe overgebracht.

De lustrumviering van 50 jaar Goedewaagen in Drenthe werd tot dusverre glans bijgezet door de tentoonstellingen Bettie’s Favorieten over decoraties en ontwerpen voor Goedewaagen vanaf 1922 uit de grote collectie van mevrouw Bettie Meines uit Niebert en vervolgens door het al even unieke project uit de collectie van Ellen Westenberg over Gebruiks- en sieraardewerk van Zweitse Landsheer voor Goedewaagen uit de periode 1952 en 1960.

Als derde en afsluitende tentoonstelling in deze lustrumreeks brengt het Keramisch Museum Goedewaagen een eenmalig overzicht aan Goedewaagen-plateel naar ontwerpen van het Kunstatelier Goedewaagen-Distel van 1923-1940. Voor deze expositie werd door Ellen Westenberg opnieuw een groot bruikleen verleend.

Pottenbakker en keramisch ontwerper Zweitse Landsheer, ca 1955, bij de vormgeving van zijn internationaal geprezen minimalistische aardewerk voor Goedewaagen.
Pottenbakker en keramisch ontwerper Zweitse Landsheer, ca 1955, bij de vormgeving van zijn internationaal geprezen minimalistische aardewerk voor Goedewaagen.
Ber van Reden, stichter van het door Goedewaagen aangekochte Urnencentrum Nederland, bij het draaien van een acht kilo zware urn. Foto: Marijke Koster.
Ber van Reden, stichter van het door Goedewaagen aangekochte Urnencentrum Nederland, bij het draaien van een acht kilo zware urn. Foto: Marijke Koster.

Het was overigens de aardewerkfabriek Royal Goedewaagen die in dit lustrumjaar voor de grootste keramische verrassing zorgde. De fabriek die zich al lange tijd oriënteerde op de mogelijkheid om urnen te gaan produceren, kocht in mei de pottenbakkerij van het Urnencentrum Nederland uit Schoonhoven, marktleider voor de vervaardiging van de meest uiteenlopende, handgedraaide urnen. Ber van Reden, stichter van het Urnencentrum Nederland, heeft inmiddels de productie naar Nieuw Buinen overgebracht en hij begeleidt nu de vervaardiging van gedecoreerde urnen in Drenthe.

Verrassend genoeg blijkt Van Reden een daadwerkelijke Goedewaagen-achtergrond te hebben. Zijn ambachtelijk zeer vakmatige vader Ab werd samen met drie collega’s in de jaren 50 door Goedewaagen ontslagen, toen besloten was om de van 1612 daterende pottenbakkerij van de Star af te stoten. Ber van Reden leerde het draai-ambacht al als tienjarige en hij groeide uit tot een ongelooflijke vakman die bijvoorbeeld ook jarenlang docent pottenbakken was aan de Goudse kleischool. Vrij vertaald: met de aankoop van het Urnencentrum Nederland kocht Goedewaagen Goedewaagen terug. Bij de door het museum verzorgde rondleidingen in museum en fabrieksateliers is de inbreng van het Urnencentrum op vele plaatsen herkenbaar.

Lees meer over “Museumonderzoek en presentaties van de bedrijfsgeschiedenis van het Goedewaagen-concern” »